In Nederland zijn een toenemend aantal ZZP’ers actief, ook in de kinderopvang, onderwijs en het ziekenhuis. Maar hiervan is een groeiend aantal helemaal geen ZZP’er, maar hoort deze gewoon in loondienst te zijn volgens de Wet DBA.
Je hebt vast gehoord van bedrijven die de medewerkers eigenlijk op straat zetten om ze vervolgens terug te laten komen als ZZP’er (Uber, Deliveroo, PostNL ed), tegenwoordig is eerder de trend dat medewerkers zelf hun baan opzeggen om dan zogenaamd als ZZP’er aan de slag te gaan. Vaak vanuit financiële redenen (hogere inkomsten), die vaak ook nog eens niet blijken te kloppen.
In een aantal beroepsgroepen / branches is het echter niet echt mogelijk om als ZZP’er werkzaam te zijn. Tenzij je de regels wilt overtreden.
Wanneer loondienst of ZZP?
Belangrijkste vraag: wanneer hoor je in loondienst te zijn of kan je een ZZP’er zijn ?
Je moet antwoord geven op de vragen:
- Is er een gezagsverhouding?
- Is er een verplichting tot persoonlijke arbeid?
- Is er sprake van een fictief dienstverband?
Is het antwoord op één van de vragen “ja”, dan ben je dus geen ZZP’er.
Is er een gezagsverhouding?
Hier gaat het voor veel zogenaamde ZZP’ers al mis. Werken de meeste mensen in een functie binnen een bedrijf in loondienst, dan kan er eigenlijk alleen maar sprake zijn van een gezagsverhouding. Deze worden namelijk aangestuurd door een leidinggevende en werken in een bepaalde structuur.
Het maakt daarbij niet als je dit de “overeenkomst van opdracht” allerlei artikelen opneemt om dit te ontkennen. Bij functies als pedagogisch medewerker in de kinderopvang, leerkracht in het onderwijs of verpleegkundige in het ziekenhuis is gewoonweg sprake van een gezagsverhouding. Deze functies kunnen dus niet als ZZP’er worden uitgevoerd. Dat kan alleen in loondienst.
Recente vonnissen in zaak FNV versus Uber en advies Advocaat Generaal van de Hoge Raad in zaak tegen maaltijdbezorger Deliveroo zijn hierin heel erg duidelijk. Daarbij staat dit ook uitgebreid in Handboek Loonheffingen (zie onderaan deze pagina) en op de website van Belastingdienst een heel duidelijk voorbeeld.
En wees eens reëel, wie gelooft nou dat de “ZZP’er” in deze functies vrijheid heeft van handelen en volledig de eigen werkzaamheden kan indelen en inrichten.
Is er een verplichting tot persoonlijke arbeid?
Een andere belangrijke vraag is of er een verplichting is tot persoonlijke arbeid. Een ZZP’er biedt een dienst aan via zijn/haar onderneming. Deze dienst hoort niet afhankelijk te zijn van de persoon die het uitvoert. In de praktijk laten veel ZZP’ers zich niet vervangen, maar annuleren gewoonweg de opdracht. Ook als de mogelijke vervanging komt uit een soort flexpool is er al gauw sprake van verplichting tot persoonlijke arbeid.
Aangezien bij diverse functies (zoals eerder genoemd de pedagogisch medewerker, leraar en verpleegkundige) er al een gezagsverhouding bestaat (en dus geen ZZP’er is) maakt deze voor deze groep al niet echt uit.
Is er sprake van een fictief dienstverband?
Bij een lijst met bepaalde beroepsgroepen en functies wordt er geacht een dienstverband te zijn. Zoals bij o.a. meewerkende kinderen, artiesten en beroepssporters. De volledig lijst tref je op de website van de Belastingdienst aan.
Onwenselijk
Bij deze beroepsgroepen is het ook niet echt wenselijk dat iemand zo vervangbaar is. Steeds een andere uitvoerder voor de klas, op de groep of aan het bed van een patiënt kan niet de bedoeling zijn.
Stel een leerkracht neemt een opdracht aan om 5 ochtenden aan de 4e klas les te geven en iedere ochtend komt iemand anders opdagen. In feite zou dit moeten kunnen bij een echte ZZP’er (vervangbaar etc).
Vacatures voor ZZP’ers op VacatureKinderopvang.nl
Ook al is de controle op de Wet DBA ronduit slecht en wordt deze wet- en regelgeving op grote schaal overtreden, wil VacatureKinderopvang.nl hier niet aan meewerken deze gang van zaken te promoten. VacatureKinderopvang.nl accepteert geen vacatures voor ZZP’ers in functies waarvoor geen ZZP’ers werkzaam kunnen zijn, zoals eerder genoemde functies.
Wat staat er over gezagsverhoudingen in Handboek Loonheffingen?
In het Handboek Loonheffingen wordt uitgebreid beschreven wanneer er gezagsverhouding geacht wordt aanwezig te zijn. Daarbij hoeft niet aan alles voldaan te zijn, maar gaat het om het beeld.
Een kleine greep :
- De werkzaamheden zijn een wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering van de werkgever.
- De werkzaamheden die de werkende bij de opdrachtgever verricht, worden bij deze opdrachtgever ook verricht door mensen in dienstbetrekking.
- De werkzaamheden van de werkende bestaan in het opvangen van drukte bij piekmomenten in het werk of door ziekte van ander personeel, mits die werkzaamheden normaal gesproken ook door personen met een dienstbetrekking worden gedaan.
- De werkende is niet vrij om de locatie te bepalen waar hij de werkzaamheden uitvoert.
- De werkende is niet vrij om de werktijden te bepalen.
- De opdrachtgever bepaalt in de regel welke materialen de werkende gebruikt voor de werkzaamheden en/of verschaft deze.
- De opdrachtgever bepaalt in de regel welke overige hulpmiddelen de werkende moet gebruiken voor de werkzaamheden en/of verschaft deze.
- De opdrachtgever is aansprakelijk voor schade (aan derden) die de werkende heeft veroorzaakt
- De opdrachtgever (en niet de werkende) wordt door derden aangesproken op de kwaliteit van het resultaat
Ook is er in die functies geen sprake van het volgende:
- De werkende heeft specifieke kennis/vaardigheden die de werknemers binnen de organisatie niet hebben.
Bovenstaande punten gelden bijna allemaal voor de basisfuncties in kinderopvang, onderwijs, jeugdzorg, gehandicaptenzorg, ziekenhuis en alle andere zorginstellingen.
Meer informatie :
